Smoor terong, ofwel gestoofde aubergines met tomaat (Indonesisch)

Het klinkt misschien wat decadent als ik het zeg, maar zo is het niet bedoeld: toen ik het voorjaar lunchte in Lille bij een Indiaas restaurant kreeg ik een curry van aubergines voorgeschoteld. Het was geen gerecht dat ik zelf gekozen zou hebben maar, dat is dan weer het leuke, het veranderde mijn gedachten over aubergine. Dat is toch bijzonder, als je bij iemand iets eet wat je al lang kent, en je je verbaast over hoe lekker het is of hoe bijzonder het verwerkt is.

Die curry in Lille komt dus nu nog in mijn gedachten en daarom maakte ik dit gerecht meteen de eerste keer toen ik ging koken uit het boek De keuken van Melati, recepten uit de Indonesische keuken, door Anny Tissot van Patot. 

Laat ik eerst zeggen dat we het alle drie aan tafel, een heerlijk gerecht vonden. Ik zal het beslist vaker maken, maar het kostte me wel moeite om mijn cynisme te overwinnen. 

De lijst met ingrediënten wist me niet te imponeren, de bereiding bracht me ronduit aan het twijfelen of ik het goede boek wel gekocht had.

Ik geef eerst het originele recept, dan praten we verder.

Ingrediënten:

• 2 aubergines
• 2 tomaten
• 1 ui, fijngesnipperd
• 2 teentjes knoflook, geperst
• olie
• 2 tl sambal ulek
• 2 el kecap
• 1 tl citroensap
• 2 tl suiker
• 1 tl ketumbar
• 2 schijven jahe
• Water

Bereiding:
Snijd de aubergines in plakken en de tomaten in stukjes.
Fruit de ui met de knoflook in wat olie.
Voeg de resterende ingrediënten toe, bak ze goed door en voeg zo veel water toe dat er een dikke saus ontstaat.
Laat de aubergines en tomaten zachtjes gaar stoven in de saus tot de aubergine zacht en donker is. Voeg zo nodig wat extra water toe.

Bij de ingrediënten denk ik dan: aubergine en tomaten met het obligate uitje en wat olie om te bakken,- we gaan beginnen. Bij de smaakmakers begint het met sambal en ketjap. Waar ik aan denk? Een klein keukentje in Rotterdam met een corpulente vrouw erin die zich amper kan omdraaien en die hysterisch roept ‘Oh, ik kook Indonesisch vandaag! Gehaktballetjes met sambal en ketjap, lekker!!’ En dan zie ik een vies pannetje met vette jus en donkere balletjes voor me,- daar denk ik aan. Als ik dan zie dat er verder alleen maar wat ketumbar bij gaat en wat schijfjes gemberwortel (jahe), dan wordt ik cynisch.

Bij de bereiding lees ik dat er een dikke saus moet ontstaan van deze ingrediënten en raak ik ronduit ontmoedigd. Dan begrijp ik dat je de groenten eenvoudig in het pannetje met bruin water moet kieperen, en dan een poosje kunt wachten tot er iets lekkers uitkomt. Dan leg ik het boek op mijn schoot en staar ik verwezen voor me uit. Ik moet even bijkomen van deze culinaire visioenen die mijn voorstellingsvermogen teisteren. 

Toch knap dat ik er dan toch aan begin hè? En ongelofelijk dat er dan toch zo iets lekkers uitkomt!

Gulai, pikant gekruid Indonesisch kipgerecht met kokos

Vorige week had ik een boodschap gedaan in Overschie en wandelde daarna door de winkelstraat. Voor de etalage van een boekwinkel bleef ik staan en bekeek de aanbiedingen die daar uitgestald lagen. Mijn oog viel op het boek De keuken van Melati, recepten uit de Indonesische keuken, door Anny Tissot van Patot. Het kostte maar € 3,50 wat werkelijk geen geld is voor zo’n boek. Ik mocht het exemplaar uit de etalage bekijken want die hele grote stapel was binnen een week verkocht, zei de verkoopster. 

Ik nam het boek mee naar huis en had aardig wat recepten gezien die ik wilde proberen. Het boek beslaat zowat de hele Indonesische keuken van zoet tot hartig, en van soep tot borrelhapjes. Donderdag maakte ik een kip-, en auberginegerecht eruit. Geslaagd!

Het is een smaakvol gerecht dat naar mijn idee niet honderd procent Indonesisch is, niet qua kleur en niet qua smaak, maar het smaakt gewoon heerlijk! Ik had geen anijspoeder in huis maar wel van die anijsblokjes om anijsmelk mee te maken. Dat werkte perfect. Verder heb ik onderstaande ingrediënten wat ruim genomen en ongeveer 700 gram kippenvlees gebruikt. Het overschot zit in de vriezer en daar verheugen we ons nu al weer op.

Vandaag dus maar eens beginnen met het recept van deze Gulai.

Ingrediënten:

• 2 el olie
• 1 uitje, fijngesnipperd
• 2 teentjes knoflook, geperst
• l el fijngehaktejahe
• 1 el fijngehakte laos
• 2 daun salam
• 5 kemirinoten, gemalen
• l el kunyitwortel, fijngehakt
• l tl anijspoeder
• l tl kaneel
• l tl kruidnagelpoeder
• ½ tl kardamom
• 1 tl asempasta
• 1 el sambal ulek
• water
• zout
• suiker
• 1/2 blok santen
• 400 g vlees naar keuze

Bereiding:

Verhit de olie en fruit de ui met de knoflook. Voeg de ingrediënten tot en met de sambal ulek toe en bak het geheel zachtjes. Voeg wat water met zout en suiker naar smaak toe. Daarna de santen. Laat die smelten onder af en toe roeren en doe er zo nodig nog wat water bij tot een goede sausdikte verkregen is. Kook in deze saus blokjes lams-, geiten-, of rundvlees zachtjes gaar.

Vakantieherinnering

Ik had me zo voor genomen om wat (culinaire) belevenissen van deze zomer te gaan beschrijven en zag in gedachten daarbij al grootse avonturen in Frankrijk en Engeland. De voorzienigheid had echter andere plannen met ons voor,- het werd een weekje Zandvoort aan zee. Dat kwam onder andere doordat de afspraak uit het onderstaande verhaal precies midden in mijn vakantie viel. 

Geen nood, ik heb een fantastische vakantie gehad en genoeg stof tot schrijven en koken op mijn pad gevonden. 

Weet je nog dat er maanden geleden een stukje van mijn kies afbrak in Delft? En dat ik amper een week later in Frankrijk een stevige knauw gaf op dat stukje gesauteerde kip, en dat er toen weer een stuk van die kies afbrak?

Nou zeg, ‘t is toch wat…

Nog een geluk dat het in Frankrijk was.

Hoezo? 

Ze verstaan daar gelukkig geen Nederlands, en zeker niet het krachtdadige Nederlands dat ik boven mijn bordje uitbraakte. Ik kon me niet meer inhouden.

Tsss…

Ja, en toen ik naar mijn tandarts ging kon zij er ook niets meer aan doen. 

Hij moest eruit zeker?

Nee, hij mocht blijven en ik moest naar een endodontoloog toe.

Een wat? Een endodondotoloog??

Endodontoloog.

Hoezo?

Wat?

Die endo-enzo? Waarzo?

JA HIERO! Ik moest naar Amsterdam, precies midden in de vakantie.

‘t Is toch wat…

Ja, dat is zeker wat,- een zenuwbehandeling. Dat is nou precies het enige waar ik altijd bij de tandarts tegenop gezien heb. 

Tsss… 

Ik was om tien uur in Amsterdam voor een tweeënhalf uur durende afspraak, lichtelijk nerveus. Ik zat in de wachtkamer en doopte net mijn theezakje in mijn kopje water toen ik ineens ‘meneer Suikerbiet!’ hoorde. Ik rees overeind,- ik word herkend! Dat krijg je met al die zenuwen. Mijn glimlach bevroor op mijn gezicht toen het de assistente bleek te zijn die met een gebiedend gebaar op een spierwitte deur wees. 

‘Shit, verkeerd e-mailadres gebruikt’ schoot het door me heen. 

Ik betrad een stille praktijkruimte waar ik alvast in de stoel mocht gaan liggen. Kan ik lekker nog even ontspannen, dacht ik wrang bij mezelf. 

Maar wat lag dat heerlijk, wat was die stoel zacht en warm. Ik sloot mijn ogen en het was alsof ik op een zomerse vlied in een weiland dreef.

‘Meneer Suikerbiet, meneer Suikerbietje-bietje-bietje’ klonk het van ver.

Ik opende mijn ogen en keek ondersteboven in het vollemaansgezicht van een oosterse assistente die me glimlachend aankeek. Ik antwoordde niet, maar bewonderde haar jeugd, haar glimlach en haar medemenselijkheid. 

‘U mag de mond even opendoen’ klonk het omfloerst.

Gedwee opende ik mijn kaken.

Ze ging met een wattenstaafje langs mijn tandvlees.

Hmm, spon ik als een poes. 

‘Banaan!’ zei ik toen ze klaar was.

‘Bublegum!’ antwoordde ze met een twinkeling in haar ogen. ‘Dit is een oppervlakteverdoving, dan voelt u het spuitje strakjes niet.’

Ik twinkelde terug en kauwde in gedachten nog even door op dat ‘bublegum’.

Toen zwaaide de deur open en kwam de endodontoloog binnen. Het bleek een Spanjaard te zijn met gespierde en zwaar behaarde onderarmen die de opgewekte doortastendheid bezat van een groep bouwvakkers in een slooppand. 

Ik trok wit weg en was op slag terug in de praktijkruimte van een regenachtig Amsterdam.  In de verte hoorde ik nog dat het allemaal goed te behandelen was maar dat de zenuw wat ontstoken was. 

‘Maar dan kun je toch niet goed verdoven, als iets ontstoken is?’ brak ik krachteloos uit.

‘Nee dat klopt, maar ik verdoof de zenuw zelf, u zult er niets van voelen.’

Mijn hele voorgaande leven leek zich gericht te hebben naar dit ogenblik. Alsof alle vreugde, alle verlangen, pijn en verdriet zich zouden meten aan dit moment.

-De man zou eerst een naald in mijn zenuw zetten en dan de boor.-

Ik sloot mijn ogen en hoorde heel zacht een hemels koor zingen en verbeeldde me in de verte een wit licht te zien. 

‘Mooi, dan gaan we beginnen’ kreeg ik nog mee.

De geweldenaar zat achter me, de lieve assistente naast me, en mijn eigen lief zat voor me. Volgde met aandacht de hele gang van zaken en at doodgemoedereerd een appeltje. 

Anderhalf uur later was ik klaar en danste ik lichtvoetig door Amsterdam. Ik had niets gevoeld, was weer een bruikbare kies rijker, en voelde me ronduit verwend.

‘Gaat u gezellig Amsterdam nog in en neem rustig wat lekkers te eten, u kunt de kies gelijk gebruiken’ had mijn Spaanse vriend nog gezegd. ‘Sommige mensen voelen nog wel eens een beetje napijn, maar dat is normaal, als het zou gebeuren is het niets om u zorgen over te maken.’

Ik zag de zon door alle regendruppels heen en Amsterdam lachte, lonkte en dolde met me. Plotseling bevond ik me op de stoep van een toko die een heerlijke Nasi-rames beloofde. 

Nasi-rames! Oh, zou ik… heel voorzichtig…  We keken elkaar aan en ik knikte ondeugend van ja. Ik nam me voor om veiligheidshalve maar aan mijn goede kant te eten. Dat lukte prima en ik deed er deze keer extra lang over.

Vijf minuten later kreeg ik een zeurderige pijn op de plek waar geen zenuw meer zat. Een kwartier later beende ik verbeten door Amsterdam met een gezicht dat op onweer stond. Nog een kwartier later stond ik in een apotheek om pijnstillers te kopen en concentreerde me op boekenparadijs Scheltema waar ik hoe dan ook heen moest. ‘s Avonds was ik op familiebezoek en at ik weer een heerlijk bordje vegetarische soep,- mijn vakantie was toen echt begonnen.

Tss, ‘t is toch wat...

Heerlijke chocolate chip koekjes

Ik was in de vakantie in Haarlem en liep daar de Slegte binnen. Uiteraard kijk ik dan even bij de kookboeken en tot mijn onuitsprekelijk genoegen zag ik daar het Hummingbird bakboek bij de ramsj liggen. Al langer dan een jaar overwoog ik dit boek te kopen en bij de Slegte ging ik voor de bijl. Gewoon omdat het goedkoper was en omdat ik het niet meer bij Selexyz had gezien. Geen overwegingen meer van: ik heb al zoveel boeken, en wat voegt dit boek nog toe aan de rest. In droeve besluiteloze tijden aangevuld met: en word ik hier nou echt gelukkig van… Nee, ik kwam, zag, en kocht! En wat een juweel van een boek is het toch. Caroline had het me al eens aanbevolen en gelijk had ze. Ik heb er nog maar drie gerechten uit gemaakt, maar alleen deze al rechtvaardigt de aankoop.

Uit zelfbescherming heb ik de volgende originele hoeveelheden gehalveerd. Bij een stapel van deze koekjes ligt het gevaar van een hartvervetting of een chocoladevergiftiging snel op de loer. 

Voor 24 stuks

• 225 g boter. op kamertemperatuur
• 350 g lichtbruine basterdsuiker
• 2 eieren
• ½ tl vanille-extract
• 400 g bloem
• ½ th zout
• 2 ½ tl zuiveringszout
• 225 g pure chocolade. grofgehakt
• 4 bakplaten, bekleed met bakpapier 

Verwarm de oven op 170 °C/gasstand 2-3. Doe de boter en de suiker in de kom van een keukenmachine met het kunststof deegmes (of gebruik een elektrische handmixer) en klop tot het een bleke, romige massa is. Voeg de eieren een voor een toe, klop kort en schraap steeds de nog niet opgenomen ingrediënten met een pannenlikker van de wand van de mengkom. Schakel de machine naar de laagste stand en klop de vanille door de botermassa.Voeg bloem, zout en zuiveringszout toe en blijf kloppen tot alles is vermengd. Schep de gehakte chocolade door het beslag zodat hij gelijkmatig is verdeeld. Zet 6 gelijke bergjes chocoladebeslag op elke voorbereide bakplaat; houd ze iets uit elkaar zodat ze kunnen uitlopen. Bak de koekjes 10 minuten in de warme oven tot ze vrij plat en  langs de rand goudbruin zijn. Laat de koekjes kort op de bakplaat afkoelen en leg ze daarna op een rooster om ze helemaal koud te laten worden. Ze moeten zacht en taaiig zijn.

Heimwee

Bijna iedereen is weer terug van vakantie en de tijd van heimwee is aangebroken. De zomervakantie is voorbij gegaan. Die tijd die voor kinderen zo onmetelijk lang is, en die door volwassenen soms achteloos lijkt ingepland in een drukke agenda. 

Maar niet alleen de vakantietijd is voorbij, het lijkt wel of de zomer zijn blik heeft afgewend. Hij is er nog wel, maar heeft er zijn aandacht niet meer bij. Ik zag het vrijdag in Rotterdam. Ik wandelde door de stad en luisterde naar Amália Rodrigues die haar ziel en zaligheid legde in de fado ‘Gaivota’. De weemoed en het hartverscheurend verdriet die door mijn oordopjes stroomde, maakte dat ik even op een bankje ging zitten dat uitzicht bood op een singel met daarachter een rij monumentale panden van voor de oorlog. Ongemerkt wendde ik mijn gezicht omhoog, naar de zon die door de bladeren van de platanen waar ik onder zat, probeerde te schijnen. Het leek wel of die kruin al dun in zijn bladeren zat. De wind speelde zorgeloos met die oude reus boven me, en maakte dat het zonlicht flitsend over mijn gezicht schoot. Ik keek over het water en de bomenrij daarachter en zag hoe het licht veranderd was, alsof er een dun laagje koel talkpoeder op lag,- de herfst. Het licht, zoals ik me dat herinner van zacht beschenen herfstochtenden en bedauwde spinnewebben die schommelen tussen het riet. 

Het wordt weer tijd om te bloggen, dacht ik bij mezelf toen Amália uitgezongen was. Op zo’n moment krijg ik altijd een bespiegelende bui die steevast eindigt met een paar goede voornemens. 

En zie hier, ik ben er weer. Ik hoop dat jij ook een geweldige tijd gehad hebt in de afgelopen weken. Hoor mij nou, wat zeg ik nou weer? Weg met die kleine kruideniers en middenstandsgruttersmentaliteit! Ik hoop dat je het, net als ik, nog steeds moorddadig naar je zin hebt! We gaan er een feest van maken de komende tijd. Een feest met lekker eten, grappige hapjes, spannende drankjes en mooie verhalen; over de tijd die voorgoed achter ons ligt.

Theo